بعد از تعریف 2 اصطلاح حقوقی سرقفلی و حق کسب و پیشه و آشنایی با معنای آن ها،می خواهیم در این قسمت از مقاله تفاوت این دو حق و فرق سرقفلی و حق کسب و پیشه را توضیح دهیم.
اولین تفاوت حق سرقفلی و حق کسب و پیشه، قانون مورد استناد این 2 حق است. جهت مشخص نمودن احکام سرقفلی بایستی به قانون روابط موجر و مستاجر سال هفتاد و شش مراجعه کرد. در صورتی که مقررات حق کسب و پیشه، در قانون روابط موجر و مستاجر مصوب سال پنجاه و شش بیان گردیده است.
از تفاوت های دیگر سرقفلی و حق کسب و پیشه فرق در ماهیت است. زیرا سرقفلی معمولا به پولی می گویند که مستاجر در آغاز اجاره به موجر داده یا وجهی می باشد که مستاجر در عوض اسقاط حقوقش از موجر دریافت می کند. ولی حق کسب و پیشه حقی می باشد که به تدریج و با فعالیت مستاجر در ملک تجاری و خوش نامی و اعتبار او برایش به وجود می آید.
در فرضی که سرقفلی به معنای حقی باشد که با پرداخت وجه به وسیله ی مستاجر به موجر و یا برقراری حقوق خاصی برای مستاجر به او منتقل گردیده هم حق سرقفلی، ارتباطی با فعالیت مستاجر در ملک و اعتبار او ندارد. در صورتی که برقراری حق کسب و پیشه برای مستاجر نتیجه ی مستقیم فعالیت اوست و چنانچه مستاجر پس از اجاره، در ملک فعالیتی نداشته و ملک به صورت کامل خالی باشد حق کسب و پیشه ای هم برای وی برقرار نمی گردد.
تفاوت دیگر سرقفلی و حق کسب و پیشه که در ارتباط با ماهیت این دو حق است، این است که حق کسب و پیشه با گذر زمان به وجود می آید. ولی سرقفلی یک دفعه ای و در اثر پرداخت وجه از طرف مستاجر و یا اسقاط حقوق او ایجاد می شود.
امکان انتقال حق کسب و پیشه تنها با تنظیم سند رسمی در یکی از دفاتر اسناد رسمی وجود دارد ولی در رابطه با سرقفلی، امکان انتقال با سند عادی هم وجود داشته بنابراین تنظیم سند رسمی در این مورد اجباری نیست.
فرق دیگر سرقفلی و حق کسب و پیشه این می باشد که طرفین قرارداد اجاره می توانند جهت برقراری حق سرقفلی توافق نموده یا با عدم توافق از ایجاد آن جلوگیری نمایند. ولی حق کسب و پیشه به حکم قانون ایجاد گردیده و به توافق طرفین عقد اجاره مربوط نیست.
از دیگر تفاوت های این 2 حق قابلیت انتقال است. بر اساس قانون سرقفلی علی الاصول، قابل انتقال به غیر نمی باشد مگر حق انتقال از مستاجر سلب گردیده باشد. در صورتی که حق کسب و پیشه اصولا قابل انتقال نبوده مگر آن که ضمن عقد اجاره اجازه ی انتقال آن به مستاجر داده شده باشد.
مقدار سرقفلی در هنگامی که مستاجر آن را به موجر داده یا موجر در ازای اسقاط حقوق مستاجر به او پرداخت می کند، مشخص می باشد. در صورتی که مقدار حق کسب و پیشه مشخص نبوده و تنها بعد از اظهارنظر کارشناس رسمی دادگستری معلوم می شود.
از تفاوت مورد قبل، دو فرق دیگر میان سرقفلی و حق کسب و پیشه، ایجاد و ناشی می شود؛ با این توضیح که سرقفلی، قابل ضمانت و قابل توقیف بوده، اما نه می توان از حق کسب و پیشه، ضمانت کرد و نه آن را توقیف نمود.
منبع : سرمایه گذاری منطقه 22
